Cảm nhận về đoạn trích Chị em Thuý Kiều của Nguyễn Du
Cảm nhận về đoạn trích Chị em Thuý Kiều của Nguyễn Du
Hướng dẫn
Truyện Kiều của Nguyễn Du là tác phẩm văn học nổi tiếng được sáng tác dựa trên cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Song dưới ngòi bút điêu luyện của mình Nguyễn Du đã xây dựng thành công nhân vật bằng những hình ảnh và ngôn ngữ hết sức độc đáo. Chỉ qua đoạn trích Chị em Thúy Kiều cũng thấy được bức chân dung tuyệt mĩ của Vân Kiều.
Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” Nguyễn Du đã rất thành công khi miêu tả vẻ đẹp tài sắc và số phận đầy trắc ẩn của Vân Kiều kết hợp với nghệ thuật xây dựng nhân vật dựa trên hình tượng độc đáo của thiên nhiên để gợi tả nét đẹp, phẩm chất và tài năng. Ở bốn câu thơ đầu tác giả đã cho ta thấy vị thứ trong gia đình họ Vương, người chị cả là Thúy Kiều, kế tiếp là Thúy Vân và cuối cùng là cậu em út Vương Quan. Đặc biệt Nguyễn Du còn sử dụng biện pháp nghệ thuật ước lệ tượng trưng lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để miêu tả vẻ đẹp mảnh dẻ thanh cao như cây mai mùa xuân và tâm hồn trong trắng như tuyết của chị em Thúy Kiều. Vẻ đẹp ấy hết sức duyên dáng với nét đẹp hoàn mĩ rất riêng của mỗi người thể hiện từ hình dáng bên ngoài tới phẩm chất bên trong. Đến đây Nguyễn Du đã miêu tả Thúy Vân:
“Vân xem trang trọng khác vời.
Khuân trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thất đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.”
Vẻ đẹp trang trọng quý phái với làn da trắng như tuyết, mái tóc đen như mây. Gương mất đầy đặn như trăng dằm, nụ cười tựa hoa mới nở. Giọng nói trong như ngọc thuyết. Tất cả những nét đẹp ấy đã cho ta thấy Thúy Vân là một cô gái tuổi đôi mươi vừa đoan trang vừa đẹp với cái dung hòa của thiên nhiên. Hơn nữa với cách miêu tả ấy, tác giả cho ta thấy cuộc đời của Vân bình lặng, hạnh phúc. Nhưng trái lại, Nguyễn Du đã khắc họa số phận éo le của Kiều ngay cả khi ông miêu tả vẻ đẹp và tài năng của nàng.
“Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn:
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương lầu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên trương,
Một thiên bạc mệnh lại càng lão nhân ”.
Nếu Nguyễn Du tả Vân bằng bốn câu thơ thì nay ông dùng mười hai câu thơ để tả Kiều. Đặc biệt ông còn sử dụng thủ thuật “đòn bẩy” trong văn thơ cổ để ca ngợi phần hơn của Kiều. Vân đã đẹp Kiều còn đẹp hơn, sắc sảo cả về trí tuệ lẫn tâm hồn. Vẻ đẹp của nàng ẩn chứa sự thông nhuệ, tài năng tột bậc và sự đa cảm trong tâm hồn thánh thiện. Với bốn nét vẽ tinh tế Nguyễn Du đã miêu tả đôi mắt nàng trong xanh như nước mùa thu với hàng lông mày thanh tú trên gương mặt rạng rỡ nét xuân đồng thời gợi tâm hồn trí tuệ của Kiều đạt mức toàn diện của mĩ nhân thời phong cổ. Vẻ đẹp ấy còn khiến cho “Hoa ghen, liễu hờn” với cách miêu tả ấy tác giả đã khéo léo mượn hai hình tượng đẹp nhất của thiên nhiên để đặt bên đời Kiều đó là sự éo le, ngang trái, đau khổ, bất hạnh vì vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành, tuyệt thế giai nhân, nhan sắc không ai sánh bằng. Với sự thông minh đa tài “Cầm, kì, thi, họa” Nguyễn Du đã không tiếc lời để miêu tả vẻ đẹp của Kiều là con người hội tụ đầy đủ tinh hoa của đất trời. Đến đây ta có thể thấy tài năng miêu tả nhân vật của tác giả với bút pháp miêu tả giàu sắc thái cổ điển, ông đã vẽ nên một bức chân dung vô cùng sống động và tinh tế. Không chỉ vậy, Nguyễn Du còn cho ta thấy cốt cách quý phái thanh cao, sự phong lưu rất mực trong lối sống của chị em Kiều dù đã đến tuổi cập kê, tuổi cài trâm vén ngọc và với khát khao bình dị về mối duyên hồng trăm năm:
“Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.”
Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” là đoạn trích hay nhất khi Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp tài năng, phẩm chất của Vân Kiều. Qua đó thể hiện sự trân trọng và đề cao vẻ đẹp, giá trị con người của tác giả, cũng nói lên xã hội phong kiến bất công tàn bạo, và số phận bi kịch của người phụ nữ với dung nhan đức hạnh và khát khao hạnh phúc chân chính.
